ñåã äñéãï ìñôéâä îéèáéú

çåñø áñéãï éëåì ìäúáèà áøâéùåú éúø ùì îòøëú äòöáéí, öéôåøðééí ùáéøåú, òìééä áðúøï äâåøîú ìéúø ìçõ ãí, åäôøòåú ÷öá áìá. òåãó éâøåø éøéãä á÷øéùú äãí, ðå÷ùåú áùøéøéí åàðîéä. ìñéãï úô÷éã çùåá áîòøëú äùìã åàçú äîçìåú äîúôúçåú ò÷á çñøåðå, äéà äàåñèéàåôåøåæéñ, äîéåçñú áãøê ëìì ì"âéì äîòáø", ãäééðå âéì 45 åîòìä áâáøéí åáðùéí. îñú äòöí âãìä òã âéì 30 åùéîåøä éëåì ìäéòùåú áùéìåá ùì úæåðä ðëåðä åôòéìåú âåôðéú. àåìí, îçñåø áñéãï éëåì ìàåúú ëáø îâéì 30 àå ÷åãí ìëï, ìîùì á÷øá ñôåøèàéí åçééìéí äîúàîðéí áàåôï àéðèðñéáé åàùø àéðí ãåàâéí ìäæéï àú äâåó áîæåï äîúàéí ìäí.

äâéùä äðèåøåôúéú ìèéôåì áçñøéí úæåðúééí
äðèåøåôúéä, øåàä àú äçñøéí äúæåðúééí ëçì÷ îï äîëìåì äð÷øà "àãí" – áäúáåððåú øçáä, äåìéñèéú åáâéùä àéðãéáéãåàìéú. áøôåàä ä÷åðáðöéåðàìéú, ôøåèå÷åìé äèéôåì äîçééáéí, àùø äúôúçå áîàä åçîéùéí äùðä äàçøåðåú ìäúî÷öòåú îãäéîä, îåðòéí îï äøåôà, áî÷øéí øáéí, ìäòæ áäúáåððåú øçáä. îáçéðä æàú äðèåøåôúéä "ðåúøä îàçåø" ëáéëåì åîîùéëä áâéùä äôéìåñåôéú-øôåàéú ùì äúáåððåú äåìéñèéú áàãí. ëìé äòáåãä äðèåøåôúééí äùúëììå îàåã, ìöã äú÷ãîåú äîãò åäí ðáçðéí äéåí áëìéí îãòééí-îåãøðééí. äîèøä äðèåøåôúéú äéà ìäáéà àú äàãí ìäåîéàåñèàæéñ, àéæåï ëììé ùì îòøëåú äâåó, åìà ø÷ ìèôì ááòéä ñôöéôéú: îçñåø áñéãï.
ìãåâîä: àãí áï  52 äñåáì îòåãó ëåìñèøåì, é÷áì îï äøåôà, áãøê ëìì, úøåôåú îåøéãåú ëåìñèøåì åëï àñôéøéï. öîã çîã æä ùì úøåôåú âåøí ìôâéòä áéëåìú äâåó ìñôåâ ñéãï, åîëàï äâåó òìåì ìäúçéì ìôø÷ ñéãï îîçñðé äòöîåú, äàãí òìåì ìñáåì îðãåãé ùéðä åîäôøòåú ðåñôåú ùäøôåàä îééçñú àåúï àì "âéì äîòáø" – áôøè àöì ðùéí. ëîåáï ùäàãí éîùéê ì÷áì îï äøåôà úøåôä ìëì úåôòä: ëãåø ùéðä àå ëãåø ôñéëéàèøé ì"òéãåã îöá äøåç" åìùéðä èåáä, úåñôú ñéãï åëéå"á úøåôåú åúåñôéí, áäúàí ìîçìä ùööä. ðùéí ú÷áìðä áãøê ëìì âí úøåôåú ìàéæåï äåøîåðìé. "òâìú äáøéàåú" úãøãø áîåøã ääø áîäéøåú ÷ñí åáöåøä ìâîøé îéåúøú – ëé òí îàîõ ÷èï îöã äàãí, àôùø ìäéåú áøéà áãøëéí èáòéåú åòí æä éñëéí ëì øåôà. äîôúç ìáøéàåú îöåé áîàîõ ùäàãí îåëï ìòùåú ìîòï áøéàåúå.

îäå ñåã äñéãï?
ñåã äñéãï àéðå áëîåú äöøéëä ùìå àìà ãåå÷à áéëåìú äñôéâä ùì äâåó. äñéãï äåà äîéðøì äîöåé áëîåú äøáä áéåúø áâåó åøåá øåáå ù÷åò áòöîåú äùìã, ëåìì áùéðééí. îòáø ìúô÷éã äùìãé ùì äñéãï éù ìå úô÷éã îèáåìé çéåðé ëñåúø çåîöä åáñéñ áãí åëàï äñåã: çùåá ìöøåê ñéãï òí îæåðåú ùàéðí îëéìéí çåîøéí äôåâòéí áñôéâúå, ìãåâîä îæåðåú åîù÷àåú äîëéìéí æøçï áëîåú âáåää, ëîå îù÷àåú ÷ìéí åçìá ðéâø, çåîöä àå÷ñìéú åàìåîéðéåí, äîöåé áëìé àôééä åäâùä.
ëôé ùäæëøúé ìòéì, éù âí úøåôåú äôåâòåú áñôéâú äñéãï, ìãåâîä àñôéøéï, úøåôåú ìäåøãú ëåìñèøåì, ñåâé àðèéáéåèé÷ä ëîå èèøöé÷ìéï åðàåîéöéï, ÷ôä åîöáéí øâùééí ÷éöåðééí äâåøîéí ìùéúåï éúø – ëì àìå ôåâòéí áñôéâú äñéãï áâåó.

äùôòåú äåøîåðìéåú ìàéæåï äñéãï áâåó
ùðé äåøîåðéí äîéåöøéí òì éãé äâåó îäååéí îðâðåðéí çùåáéí ìàéæåï äñéãï:
äøàùåï, äåøîåï äôàøà-úøéñ PTH äùééê ìîèáåìéæí ùì äåöàú ñéãï åæøçï îï äòöîåú àì äãí, îòåãã ñôéâä çåæøú ùì äñéãï îï äúñðéï áëìéåú åîâáéø ñôéâú äñéãï áîòééí.
äùðé, ÷ìöéèåðéï Calcitonin, äîåôøù îáìåèú äúøéñ áîöá ùì òìééú äñéãï áãí åúô÷éãå ìàæï ùçøåø ñéãï îï äòöîåú, ñôéâú äñéãï áîòøëú äòöáéí åúô÷éãéí îèáåìééí ðåñôéí ä÷ùåøéí ìñéãï åìæøçï.
àéæåï äîòøëú ääåøîåðìéú-äúøéñéú äëøçé ìååéñåú îàæï äñéãï.

äéëï ðîöà àú äñéãï áîæåï?
äñéãï îöåé áîæåðåú îï äçé åîï äöåîç. çùåá ìöøåê îæåðåú äîëéìéí åéèîéðéí äãøåùéí ìñôéâú äñéãï áâåó: îâðæéåí, æøçï áëîåú ðëåðä (1:2.5), åéèîéðéA ,C ,D å-E .
çìá ðéâø îëéì ëîåú èåáä ùì ñéãï åáãøê ëìì îëéì âí "úåñôú ñéãï". òí æàú, øàåé ìùéí ìá ùçìá ðéâø äåà îæåï çåîöé åëï îëéì ëîåú âáåää ùì æøçï. ùðé âåøîéí àìå ôåâòéí áñôéâú äñéãï îï äçìá å"éöà ùëøå áäôñãå".
ñôéâú äñéãï îï äîæåðåú äöîçééí âáåää éåúø: àöåú, éø÷åú òìéí éøå÷éí ëîå òìé îðâåìã, òìé úøã, çñä, òìé ðáèéí åòåã, ù÷ãéí, ùåîùåí åîåöøéå, æøòé ôùúï, æøòé ö'éä, àâåæé îìê, çøåáéí åîåìñä.
àåîðí äöøéëä äðëåðä ùì ñéãï ìàãí áåâø äéðä ë-1,200-1,000 î"â ìéåí, àáì îåîìõ ìäúçùá áâåøîéí äðåñôéí ùîðéúé ìòéì. ìëï òãéó ìöøåê ëîåú ôçåúä ùì ñéãï, æå äîöåéä áîæåï äöîçé, åì÷áìå ìâåó áúðàéí àåôèéîìééí.

ôòéìåú âåôðéú åñéãï
àðùéí òí úú ôòéìåú âåôðéú éñáìå îçåñø ñéãï. îç÷øéí îøàéí ùôòéìåú âåôðéú äîìååä áäòîñú îù÷ì åëåç, îùîøú îñú òöí áöåøä èåáä éåúø îôòéìåú àéøåáéú áìáã.

ñøôã åñéãï
öîçé îøôà îùîùéí ëìé èéôåìé çùåá áòáåãä äðèåøåôúéú åäí îùåìáéí áúæåðä äîøôàä ëçì÷ áìúé ðôøã îúäìéê ääáøàä.
øùéîú äôúåìåâéåú äðâøîú îîçñåøéí áñéãï úèåôì, áéï äéúø, áàîöòåú öîçé îøôà ééòåãééí.
ëàï áøöåðé ìöééï öîç úåîê åäåà äñøô㖠öîç îøôà àøöéùøàìé, Urtica dioica, îëéì ñéãï, îâðæéåí, æøçï ååéèîéðéí åùéìåáå áúæåðä îùôø àú äîòøëú äîèáåìéú ùì äâåó åîòåãã ôéðåé øòìéí, îæéï ãí åñåôç ìçåú îéåúøú. äöîç îæéï åîçæ÷, ðåâã àðîéä åãì÷åú òåø, îåðò ðùéøú ùéòø åðå÷ùåú ùì îòøëú äùìã.
ðé÷åé äâåó îøòìéí îùôø àú éëåìú äñôéâä, âí ùì äñéãï.

çìéèú ñøôã:
1 ëôéú òìé ñøôã éáùéí, ìäøúéç á-250 î"â îéí áîùê 5 ã÷åú áñéø ñâåø. ìñðï åìùúåú.

éåúø îãé ñéãï?
ðèéìä áìúé îáå÷øú ùì úåñôé îæåï ìöã àëéìú îæåðåú äîåòùøéí áñéãï, òìåìåú ìäáéà ìîöá ùì òåãó ñéãï åàó ìøòéìåú. éúø ñéãï òìåì ìâøåø éøéãä á÷øéùú äãí, ìðå÷ùåú áùøéøéí, ìéøéãä áñôéâú áøæì åàáõ, äâåøøéí àðîéä åäçìùä ùì îòøëú äçéñåï, åìçåñø áîâðæéåí.

îéøä ëäï ùèø÷îï – ðèåøåôúéú N.D ,R.Na. îúîçä áèéôåì áöîçé îøôà îòøáééí, áúæåðä èáòéú, ôøçé áàê åàéæåï âåó ðôù. îðçú ÷áåöåú áúçåîé äøôåàä äèáòéú åääúôúçåú äàéùéú. øàù úçåí ìéîåãé ðèåøåôúéä áîëåï åéðâééè.
ìàúø ùì îéøä ä÷ìé÷å ëàï   

äéëðñå ìôåøåí ðèåøåôúéä áðéäåìä ùì îéøä ëäï ùèø÷îï. 

ìîéãò òì ìéîåãé ðèåøåôúéä áîëåï åéðâééè, ä÷ìé÷å ëàï 

öéìåí: Ariel Palmon, úîåðä çåôùéú ìùéîåù åé÷éôãéä.